ادبستان ، سایت شعر و ادبیات ایران ، ادبیات معاصر ایران ، شعر امروز ایران ،. شعر معاصر جهان ، شعر و ادب فارسي ، ادبيات و شعر ، آثار ادبي ، آثار ادبی ، الأخبار ، اخبار ادبي ، اخبار ادبی ، الأخبار الادبي ، الأخبار الادبی ، ادب ، ادب و هنر ، ادبا ، الادبي ، ادبي ، ادبيات ، ادبيات ، ادبيات ايراني ، ادبيات ايراني ، ادبيات پست مدرن ،ادبيات داستاني ، ادبيات داستاني ، ادبيات معاصر ايران ، ادبيات و فرهنگ ، ادبيات و فرهنگ ، أدبية ، الادبی ، ادبی ، ادبیات ، ادبیات ، ادبیات ایرانی ، ادبیات ایرانی ، ادبیات پست مدرن ،ادبیات داستانی ، ادبیات داستانی ، ادبیات و شعر ، ادبیات و فرهنگ ، ادبیات و فرهنگ ، أدبیة ، اديب ، ادیب ، آرايه ادبي ، آرايه هاي ادبي ، آرايه ي ادبي ، آرایه ادبی ، آرایه های ادبی ، آرایه ی ادبی ، اشعار ، اغاني ، أغاني ، اغانی ، أغانی ، افسانه ، أمثال وحكم ، بیت ، پست مدرنيسم ، پست مدرنیسم ، ترانه ، ترجمه ، ترجمه ادبي ، ترجمه ادبی ، ترجمه داستان ، ترجمه شعر ، ترجمه ي ادبي ، ترجمه ي داستان ، ترجمه ي شعر ، ترجمه ی ادبی ، ترجمه ی داستان ، ترجمه ی شعر ، تصنيف ، تصنیف ، الثقافة ، ثقافة ، جایزه شعر ، جشنواره شعر ، جشنواره هاي شعر ، جشنواره های شعر ، چامه ، چكامه ، حکايت ، حکایت ، خبرهاي ادبي ، خبرهای ادبی ، خيالي ، خیالی ، داستان ، داستان ايراني ، داستان ایرانی ، داستان بلند ، داستان پليسي ، داستان پلیسی ، داستان ترجمه ، داستان ترسناک ، داستان خيالي ، داستان خیالی ، داستان زندگي ، داستان زندگی ، داستان سرايي ، داستان سرایی ، داستان علمي تخيلي ، داستان علمي تخيلي ، داستان علمي-تخيلي ، داستان علمی تخیلی ، داستان علمی تخیلی ، داستان علمی-تخیلی ، داستان غم انگيز ، داستان غم انگیز ، داستان فارسي ، داستان فارسی ، داستان كوتاه ، داستان گو ، داستان مدرن ، داستان مصور ، داستان معاصر ، داستان معاصر ايران ، داستان معاصر ایران ، داستان منظوم ، داستاني ، داستانی ، دراسات ، دوبيتي ، دوبیتی ، رباعي ، رباعي سرا ، رباعيات ، رباعی ، رباعی سرا ، رباعیات ، رحلات ، رسائل ، روايات مسرح ، رواية ، رواية ، روايت ، روایات مسرح ، روایة ، روایة ، روایت ، زنان شاعر ، سايت شعر و ادبيات ايران ، سبك شعر ، سبك نويسندگي ، سبك نویسندگی ، سرايش ، سرایش ، شاعر ، شاعر ايران ، شاعر ايراني ، شاعر ایران ، شاعر ایرانی ، شاعر معاصر ، شاعران زن ، شاعران زن جهان ، شاعرانه ، الشاعرة ، شاعري ، شاعری ، شب شعر ، شعر ، الشعر ، شعر آزاد ، شعر الأطفال ، الشعر الفصيح ، الشعر الفصیح ، الشعر القديم ، الشعر القدیم ، شعر امروز ، شعر امروز ايران ، شعر آوانگارد ، شعر ايران ، شعر ايراني ، شعر ایران ، شعر ایرانی ، شعر بالعامية ، شعر بالعامیة ، شعر بي قافيه ، شعر بي وزن ، شعر بی قافیه ، شعر بی وزن ، شعر پيشرو ايران ، شعر پیشرو ایران ، شعر ترجمه ، شعر جهان ، شعر جوان ، شعر حماسي ، شعر حماسی ، شعر زنان ، شعر سپيد ، شعر سپید ، شعر سنتي ، شعر سنتی ، شعر طنز ، شعر عاطفي ، شعر عاطفی ، شعر عامی ، شعر عشقی ، شعر فارسي ، شعر فارسی ، شعر كوتاه ، شعر مدرن ، شعر مذهبي ، شعر مذهبی ، شعر معاصر ، شعر معاصر ايران ، شعر معاصر ایران ، شعر منثور ، شعر موزون ، شعر نو ، شعر نو نيمايي ، شعر نو نیمایی ، شعر نيمايي ، شعر نیمایی ، شعر هايکو ، شعر هایکو ، شعر و ادب ، شعر و ادب فارسی ، شعر و ادبيات ، شعر و ادبیات ، شعر و شعراء ، شعر و طنز ، شعر و نثر ، شعر وأدب ، الشعر والثقافة والفنون ، الشعر والشعراء ، شعر وطني ، شعر وطنی ، شعر کهن ، شعر کودکانه ، شعرا ، شعراي معاصر ، شعرای معاصر ، شعري ، شعری ، عاشقانه ، غزل ، غزل امروز ، غزل معاصر ، فرهنگ و هنر ، فكاهة ، فن شاعري ، فن شاعری ، فن شعر ، الفنون ، فهرس شعر ، قافیه ، قصائد ، قصة ، قصة قصیرة ، قصص قصیرة ، قصه ، قصيده ، قصیده ، گفت و گوي ادبي ، گفت و گوی ادبی ، گفتگوي ادبي ، گفتگوی ادبی ، مترجم ، مترجم أدب ، مجله شعر ، مجله ي شعر ، مجله ی شعر ، محمود درويش ، محمود درویش ، مدرنيته ، مدرنيسم ، مدرنیته ، مدرنیسم ، مرثيه ، مرثیه ، مسابقات شعر ، مسابقه شعر ، مسابقه ي شعر ، مسابقه ی شعر ، مسرح ، مصاحبه ، مصاحبه ادبي ، مصاحبه ادبی ، مقالات ، مقاله ، نثر پيشرو ، نثر پیشرو ، نزار قباني ، نزار قبانی ، نصوص ، نظرية شاعرانه ، نظریة شاعرانه ، نقد ، نقد ادبي ، نقد أدبي ، نقد ادبی ، نقد أدبی ، نقد داستان ، نقد شعر ، نوشته هاي ادبي ، نوشته های ادبی ، نويسندگان ، نويسنده ، نویسندگان ، نویسنده ، هايکو ، هایکو ، همايش شعر ، همایش شعر ، کتاب الکترونيکي ، کتاب الکترونیکی ، کتابخانه الکترونيکي ، کتابخانه الکترونیکی ، کنگره هاي شعر ، کنگره های شعر ، کنگره ي شعر ، کنگره ی شعر ،

آدرس ايميلتان را وارد کنيد تا خبر هاي ادبي برايتان پست شود

نشاني ما

iranpoetry(at).gmail.com

May 31, 2005 01:04 AM

در آستانه مصبى هولناك و نفرت‏انگيز

حميدرضا شكارسرى

    شعر در هر صورت هنجارهاى زبانى را مى‏شكند. اما كدام هنجارها؟ اصلاً هنجارها چگونه مسلط مى‏شوند؟
    براى پاسخ به اين سؤالها ابتدا بايد به مفاهيمى چون درونه و برونه زبان اشاره كرد. برونه زبان كه با مسامحه مى‏توان آن را عرصه جولان دالها دانست به قول «شكلوفسكى» جنبه فيزيكى زبان محسوب مى‏شود. آنچه به فرم و تشكل زبان امكان بروز مى‏بخشد. برونه زبان وجه صوتى آن هم هست و در نتيجه با موسيقى و آهنگ كلام نيز ارتباطى مستقيم پيدا مى‏كند. اما درونه زبان كه باز هم با مسامحه مى‏توان آن را عرصه حكومت مدلولها دانست به دلالت معنايى زبان اشاره مى‏كند. درونه زبان جنبه متافيزيكى آن محسوب مى‏شود و به جاى فرم، با ساختار و به جاى موسيقى و آهنگ، با هارمونى ارتباط پيدا مى‏كند.
    حالا مى‏توان به موضوع هنجارها برگشت. هنجارها، گفتمانهاى مسلط بر درونه و برونه زبان هستند كه تابع مستقيم يا غير مستقيم عرف جوامع محسوب مى‏شوند. تبعيت از عرف، زبان را ابزار صرفاً ارتباطى، آن هم ارتباطاتى تك‏بُعدى و تك‏معنايى تبديل مى‏كند. به عبارت ديگر وجه پراتيك زبان آن هم در حد رسانايى شفاف، غير پيچيده و بى‏ابهام معنايى مدنظر قرار مى‏گيرد.
    هر هنرى از جمله شعر از هنجارهاى تحميلى از جانب عرف جوامع سرپيچى مى‏كند. بدين‏ترتيب بايد گفت هر اثر هنرى و هر شعرى، نوعى اعتراض، طغيان و بدعت محسوب مى‏شود.
    شعر اما از كدام يك از هنجارهاى زبانى مى‏گريزد؟ هنجارهاى حاكم بر درونه زبان و يا هنجارهاى حاكم بر برونه آن؟ و يا شايد هر دو با هم؟
    تاريخ شعرى هر سرزمين لبريز از تغييرات پياپى و مستمر قالبها و فرمهاى شعرى است. هر چقدر به دوران معاصر نزديك مى‏شويم، اين تغييرات، سريع‏تر رخ مى‏دهد. ظاهراً پژوهشگرى كه مى‏خواهد از اين زاويه به تاريخ تكامل شعر بنگرد، بايد نگاهى «همزمانى» به موضوع داشته باشد.
    اما آنچه برخلاف تمام رفرمها ثابت ماند، جوهر و روح مخيل شعرى بود كه نه تنها حضور ابدى خود را در قالبها و فرمها حفظ كرد بلكه در حين ترجمه نيز بر بستر فرهنگهاى ديگر جارى شد. همين حضور ابدى و جريان غريب، عدم بستگى شعريت اثر به هر عاملى برخاسته از برونه زبان را يادآورى مى‏كند.
    بر اين اساس به نظر مى‏رسد هنجار گريزى در حوزه دلالتهاى معنايى، برخاسته از تخيل آفرينشگر شعر ناب باشد. شعرى كه حتى بدون قدرت غير قابل انكار تمهيدات فرميك در تأثير و نفوذ بر مخاطب، هويت مستقل و قائم بالذات خود را براساس نظام يكه نشانه شناختى خويش و در نتيجه منطق خاص خود اثبات مى‏كند. ناگفته پيداست عرصه و ابزار بى‏شمار تجلى تخيل در شعر، برخلاف ثبات جوهر، در طى دوره‏هاى مختلف ثابت نمى‏ماند و به‏طور مثال نمى‏توان انتظار داشت استعاره در شعر امروز همان جايگاهى را داشته باشد كه در شعر مشروطه داشت و از اين گذشته با همان كميت و كيفيتى اجرا گردد كه در آن دوره.
    به هر صورت برخلاف اعتقاد اكثريت جريانها و موجهاى شعرى معاصر، اتفاق شعرى را نمى‏توان و نبايد صرفاً در بازيها و شگردهاى اجرا شده در نظام صورى زبان كه احتمالاً به جذابيت‏هاى موسيقايى و فرميك بدون بهره‏مندى از ذات مخيل شعرى و انديشه هنرمندانه ختم مى‏شود، خلاصه كرد. در غير اين صورت جريان شعر به اقيانوسى وسيع از زبان اما با يك وجب عمق، جذاب و ديدنى اما مرده و بى‏تموج، و سخت و هوس‏انگيز اما كشنده بعد از شيرجه‏اى مشتاقانه ختم مى‏شود! آيا بسيارى از جريانهاى شعرى امروز به اين مصب هولناك و نفرت‏انگيز نرسيده‏اند؟

منبع:الفبا