ادبستان ، سایت شعر و ادبیات ایران ، ادبیات معاصر ایران ، شعر امروز ایران ،. شعر معاصر جهان ، شعر و ادب فارسي ، ادبيات و شعر ، آثار ادبي ، آثار ادبی ، الأخبار ، اخبار ادبي ، اخبار ادبی ، الأخبار الادبي ، الأخبار الادبی ، ادب ، ادب و هنر ، ادبا ، الادبي ، ادبي ، ادبيات ، ادبيات ، ادبيات ايراني ، ادبيات ايراني ، ادبيات پست مدرن ،ادبيات داستاني ، ادبيات داستاني ، ادبيات معاصر ايران ، ادبيات و فرهنگ ، ادبيات و فرهنگ ، أدبية ، الادبی ، ادبی ، ادبیات ، ادبیات ، ادبیات ایرانی ، ادبیات ایرانی ، ادبیات پست مدرن ،ادبیات داستانی ، ادبیات داستانی ، ادبیات و شعر ، ادبیات و فرهنگ ، ادبیات و فرهنگ ، أدبیة ، اديب ، ادیب ، آرايه ادبي ، آرايه هاي ادبي ، آرايه ي ادبي ، آرایه ادبی ، آرایه های ادبی ، آرایه ی ادبی ، اشعار ، اغاني ، أغاني ، اغانی ، أغانی ، افسانه ، أمثال وحكم ، بیت ، پست مدرنيسم ، پست مدرنیسم ، ترانه ، ترجمه ، ترجمه ادبي ، ترجمه ادبی ، ترجمه داستان ، ترجمه شعر ، ترجمه ي ادبي ، ترجمه ي داستان ، ترجمه ي شعر ، ترجمه ی ادبی ، ترجمه ی داستان ، ترجمه ی شعر ، تصنيف ، تصنیف ، الثقافة ، ثقافة ، جایزه شعر ، جشنواره شعر ، جشنواره هاي شعر ، جشنواره های شعر ، چامه ، چكامه ، حکايت ، حکایت ، خبرهاي ادبي ، خبرهای ادبی ، خيالي ، خیالی ، داستان ، داستان ايراني ، داستان ایرانی ، داستان بلند ، داستان پليسي ، داستان پلیسی ، داستان ترجمه ، داستان ترسناک ، داستان خيالي ، داستان خیالی ، داستان زندگي ، داستان زندگی ، داستان سرايي ، داستان سرایی ، داستان علمي تخيلي ، داستان علمي تخيلي ، داستان علمي-تخيلي ، داستان علمی تخیلی ، داستان علمی تخیلی ، داستان علمی-تخیلی ، داستان غم انگيز ، داستان غم انگیز ، داستان فارسي ، داستان فارسی ، داستان كوتاه ، داستان گو ، داستان مدرن ، داستان مصور ، داستان معاصر ، داستان معاصر ايران ، داستان معاصر ایران ، داستان منظوم ، داستاني ، داستانی ، دراسات ، دوبيتي ، دوبیتی ، رباعي ، رباعي سرا ، رباعيات ، رباعی ، رباعی سرا ، رباعیات ، رحلات ، رسائل ، روايات مسرح ، رواية ، رواية ، روايت ، روایات مسرح ، روایة ، روایة ، روایت ، زنان شاعر ، سايت شعر و ادبيات ايران ، سبك شعر ، سبك نويسندگي ، سبك نویسندگی ، سرايش ، سرایش ، شاعر ، شاعر ايران ، شاعر ايراني ، شاعر ایران ، شاعر ایرانی ، شاعر معاصر ، شاعران زن ، شاعران زن جهان ، شاعرانه ، الشاعرة ، شاعري ، شاعری ، شب شعر ، شعر ، الشعر ، شعر آزاد ، شعر الأطفال ، الشعر الفصيح ، الشعر الفصیح ، الشعر القديم ، الشعر القدیم ، شعر امروز ، شعر امروز ايران ، شعر آوانگارد ، شعر ايران ، شعر ايراني ، شعر ایران ، شعر ایرانی ، شعر بالعامية ، شعر بالعامیة ، شعر بي قافيه ، شعر بي وزن ، شعر بی قافیه ، شعر بی وزن ، شعر پيشرو ايران ، شعر پیشرو ایران ، شعر ترجمه ، شعر جهان ، شعر جوان ، شعر حماسي ، شعر حماسی ، شعر زنان ، شعر سپيد ، شعر سپید ، شعر سنتي ، شعر سنتی ، شعر طنز ، شعر عاطفي ، شعر عاطفی ، شعر عامی ، شعر عشقی ، شعر فارسي ، شعر فارسی ، شعر كوتاه ، شعر مدرن ، شعر مذهبي ، شعر مذهبی ، شعر معاصر ، شعر معاصر ايران ، شعر معاصر ایران ، شعر منثور ، شعر موزون ، شعر نو ، شعر نو نيمايي ، شعر نو نیمایی ، شعر نيمايي ، شعر نیمایی ، شعر هايکو ، شعر هایکو ، شعر و ادب ، شعر و ادب فارسی ، شعر و ادبيات ، شعر و ادبیات ، شعر و شعراء ، شعر و طنز ، شعر و نثر ، شعر وأدب ، الشعر والثقافة والفنون ، الشعر والشعراء ، شعر وطني ، شعر وطنی ، شعر کهن ، شعر کودکانه ، شعرا ، شعراي معاصر ، شعرای معاصر ، شعري ، شعری ، عاشقانه ، غزل ، غزل امروز ، غزل معاصر ، فرهنگ و هنر ، فكاهة ، فن شاعري ، فن شاعری ، فن شعر ، الفنون ، فهرس شعر ، قافیه ، قصائد ، قصة ، قصة قصیرة ، قصص قصیرة ، قصه ، قصيده ، قصیده ، گفت و گوي ادبي ، گفت و گوی ادبی ، گفتگوي ادبي ، گفتگوی ادبی ، مترجم ، مترجم أدب ، مجله شعر ، مجله ي شعر ، مجله ی شعر ، محمود درويش ، محمود درویش ، مدرنيته ، مدرنيسم ، مدرنیته ، مدرنیسم ، مرثيه ، مرثیه ، مسابقات شعر ، مسابقه شعر ، مسابقه ي شعر ، مسابقه ی شعر ، مسرح ، مصاحبه ، مصاحبه ادبي ، مصاحبه ادبی ، مقالات ، مقاله ، نثر پيشرو ، نثر پیشرو ، نزار قباني ، نزار قبانی ، نصوص ، نظرية شاعرانه ، نظریة شاعرانه ، نقد ، نقد ادبي ، نقد أدبي ، نقد ادبی ، نقد أدبی ، نقد داستان ، نقد شعر ، نوشته هاي ادبي ، نوشته های ادبی ، نويسندگان ، نويسنده ، نویسندگان ، نویسنده ، هايکو ، هایکو ، همايش شعر ، همایش شعر ، کتاب الکترونيکي ، کتاب الکترونیکی ، کتابخانه الکترونيکي ، کتابخانه الکترونیکی ، کنگره هاي شعر ، کنگره های شعر ، کنگره ي شعر ، کنگره ی شعر ،

آدرس ايميلتان را وارد کنيد تا خبر هاي ادبي برايتان پست شود

نشاني ما

iranpoetry(at).gmail.com

October 27, 2005 01:30 AM

شهد اما... و نقد منوچهر آتشي

نگاهی به کتاب « شهد اما شوکران »

مثل یک دیوان شعر
منوچهر آتشی
کتابهای هستند که با یک بار خواندن خواننده را خوشحال و راضی می کنند. کتابهای هم هستند که ارزش بیشتر از یک بار حتی چندبار خواندن را دارند. ولی در هر حال در مراحل بعد شاید اتفاق یا انگیزه ای دیگر آدم را به سوی آنها بکشاند، بی شک چنین کتابهایی حتماً ارزشمندند و هر کتابخوانی به آنها نیاز دارد.مثل یک دیوان شعر ، یک رمان یا یک سرگذشت علمی و هنری و غیره.
اما کتابهای هستند که چه بسا اسم و ظاهرشان چندان جذاب و وسوسه انگیز نباشد و خواننده را بی اختیار به سوی خود نکشانند، ولی وجودشان در هر کتابخانه لازم است و می توانند بارها و بارها نیاز به آنها یا بخشی و نکاتی از محتوای آنها شما را ناگزیر به مراجعه به آنها کند. کتابهای که هم مرجع هستند، هم سرشار از عبرت و خاطره. هم تاریخ اند، هم اشارت دهنده و بشارت دهنده آینده و هم معیار گونه هایی برای درک حرکت و تکامل تاریخ. این کتاب ها به ما می گویند که از« دیروز » چقدر فاصله گرفته ایم. این کتابها خون پژوهشی دارند و جایشان همیشه « دم دست » است نه کشوهای راکد. به همین سبب در تولیدشان حساسیت ، درستی و بی غرضی باید نقش اول را بازی کند.

▀ ▀ ▀
کتاب « شهد اما شوکران » از این جنس کتاب ها است که به همت جوانی فعال و پر شور و عشق به بازار آمده است. تدوین کننده کتاب تا آنجا که در توان و امکانش بوده ، برای خوب از کار در آوردن اثر خود زحمت کشیده و کوشیده مبانی و نظم و نسق پژوهشی را رعایت کند. در این راه – اگرنه به کمال – در حد قابل قبولی توفیق یافته است. خوشحالم که دریافته ام جناب دکتر شفیعی کدکنی هم این کار را پسندیده اند ؛ چرا که او بیش از بسیاران اهلیت ، دانش و صداقت چنین آثاری را دارد و داوری او می تواند حجت باشد.

▀ ▀ ▀
کتاب فصل بندی به قاعده ای را به کار گرفته :
بخش اول
1- نگاهی کلی به آغاز غزلسرایی در ایران از آغاز تا ..
(که خوب است اما می توانست جامع تر و مستند تر همراه با شواهد گویاتر باشد) فراموش نکنیم که دوران اولیه احیای زبان فارسی بعد از اسلام تا اواخر قرن پنجم هجری را به تعبیری (هر چند نه متناسب با زمان ) دوره نوزایی فکر – ادبی – فلسفی نامیده اند که واقعیت و شواهد زنده دارد. ورود فلسفه به قلمرو فکر ملی و دینی و جدل های توفانی بین فرق و نحله ها و قرائت های متفاوت از دین و اندیشه که بیش از هر جای دیگر در شعر نمود پیدا کرده اند. (ناصر خسرو در شعر ، فارابی ، بوعلی و فخر رازی در فکر و تفسیر و...) گواهان آشکار و آشنایی هستند که کار مستقل هم روی آنچنان که باید انجام نگرفته است.
2- غزل اجتماعی در حوزه عاطفه و خیال و اندیشه (نه خیال اندیشه – به تأکید مولف – )
3- بررسی غزل در عهد صفوی (سبک هندی و ...) که خیلی فشرده و ناقص به آن پرداخته شده. در حالی که این دوران هم گرهگاهی تاریخی و شایان بحث بیشتر است.
همچنان که دوران بازگشت و قاجاریه که پیش زمینه ادب مشروطه اند ، مستلزم بررسی گسترده تر است.
بخش دوم
غزل فارسی از عهد مشروطه تا دهه هفتاد (1380)
1- نگرش بر کیفیت غزل اجتماعی از عهد مشروطه تا انقلاب 57
2- بررسی اجمالی روند و روال غزل اجتماعی از 1357 تا ...(و کتاب شناسی )
بخش سوم
غزل ها که قاعدتاً بر طبق همان فصل بندی ها آمده اند ، اما به علت شتاب زدگی یا هر علت دیگر ، خود فصل بندی ها دچار تداخل هایی شده و مثلاً غزل هایی به دوران پیش از 57 نسبت داده شده که قطعاً مربوط به دوران بعدتر هستند. (بعضی غزل های حسین منزوی قطعاً چنین اند. )

▀ ▀ ▀
غیر از این ایراد ، ایراد دیگر بر گزینش نام ها و غزل ها و تعداد غزل ها از هر شاعری وارد است که هم حجم زیادی از کتاب را اشغال کرده هم جا را برای بحث و پژوهش بیشتر تنگ کرده است . مثلاً از یک شاعر (خوب ) معروف به «غزل فرم » چندین غزل آمده . اما از نوذر پرنگ که فقط دفتر« فرصت درویشان » اش نماینده بهترین غزل های دهه سی و چهل است ، فقط یک غزل آورده شده یا از محمود شاهرخی که دیوان های قطور از غزل خوب اجتماعی دارد ، اصلاً یادی نشده ، همچنین از علی معلم دامغانی که شاعری قوی دست است و یک دیدان فقط غزل دارد ، اسمی نیست . همچنین از سید علی مزارعی از بهترین غزلسرایان فارس و دوست توللی و هاشم جاوید و پرویز خائفی ، باز هم اسمی نیست و از فخر الدین مزارعی که شاعری یکه بوده ، فقط یک غزل متوسط آمده است .
از شیون فومنی هم به گمانم اسمی ندیدم . کسی که باید نامش در کنار حسین منزوی می آمد. باز هم از این کمبودها هست.

▀ ▀ ▀
بعضی لغزش ها و نادرستی های زبانی (بعضاً شاید چاپی ) هم هست که در عرصه نشر ما چیز غریبی به حساب نمی آید : یک جا با کلمه «معاثر» برخوردم که فکر می کنم به جای «مآثر» آمده (شاید هم معاصر!) یا مصراعی در بیتی که گوینده آن را نتوانستم پیدا کنم ، به این صورت آمده : « به ترنمی دژ وحشت این دیار بشکن » که غلط وزنی آن آشکار است. چون مصراع اول آن چنین است : «بسرای تا که هستی که سرودن است بودن »...

▀ ▀ ▀
ارجاع های ذیل صفحات که اغلب به «همان...» اکتفا شده ، چون زیاد و تکراری است ، سررشته را درست به خواننده نمی دهد.

▀ ▀ ▀
نهایت اینکه امیدوارم کوشنده جوان – یا خوانندگان – این یادآوری ها را – که در مقایسه با حجم کتاب خیلی ناچیزند – به حساب تخطئه نگذارند. خودشان هم حضوراً پذیرفتند که اشکالات گفته شود تا در چاپ های بعد – که حتماً خواهند آمد – برطرف شوند.

▀ ▀ ▀
کتاب ارجمندی است و از محاسن آن گفتن نه ضرورتی دارد و این مختصر را بیهوده طولانی خواهد کرد. کاش بسیاری از جوان های شیفته پژوهش دیار ما به اندازه یک دهم ایشان وقت صرف کارهایی چنین جدی می کردند. کتاب ایشان حتی در مقایسه با بعضی آثار « بزرگان » این عرصه هم دارای امتیاز های فراوان است. امیدوارم همچنان که مجدانه گام در این راه پرخطر گذاشته اند تا آخر راه را با سختکوشی و نهراسیدن از– حتی– طعنه و طنز دیگران ادامه دهند. توفیق رفیقشان باد....