تماس با  ماگفتگو  و  مصاحبهمقالاتنقد ادبیداستان ایرانداستان  ترجمهشعر  ترجمهمعرفی شاعرشعر  معاصراخبار ادبیصفحه اول
آدرس ايميلتان را وارد کنيد تا خبر هاي ادبي برايتان پست شود

نشاني ما

iranpoetry(at).gmail.com

 



 


August 7, 2006 07:36 PM

پانزدهم مرداد ماه 1385


مجموعه اي از داستان هاي " علي اشرف درويشيان " به زبان فنلاندي ترجمه شد

تهران- خبرگزاري كار ايران


مجموعه اي از داستا‌ن‌هاي كوتاه "علي اشرف درويشيان" با عنوان "بفرينه" ترجمه "كيامرث باغباني" و با همكاري يكي از نويسندگان فنلاندي، "هاري تاپر" كه موفق به دريافت بزرگترين جايزه ادبي فنلاند شده است، به زبان فنلاندي ترجمه و توسط انتشارات "كولتوريتا" منتشر شده است .

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و انديشه ايلنا‌,مجموعه داستان "بفرينه" شامل 9 داستان كوتاه از "درويشيان" با عناوين قبرگبري , بيالون همراه آهنگ‌هاي بابام , كبريت بي‌خطر , يك تكه نخ , خانه كوچك نمدي , بفرينه , شبح و اين لحظه است .

شايان ذكر است‌, چندي پيش انتشارات TIDEN نروژ مجموعه داستاني با عنوان "چند صدا" منتشر كرد كه در آن، 4 داستان كوتاه از 4 نويسنده از كشورهاي ايران , ويتنام , بوسني و كرواسي چاپ شد كه داستان "نان و نمك براي طلاوس" از "علي اشرف درويشيان"، يكي از داستان‌هايي بود كه در اين مجموعه ترجمه و چاپ شد. اين مجموعه داستان از ميان 125 داستان كوتاه از سراسر جهان انتخاب شده اند .

پس از انتشار اين كتاب، دانشگاه زبان شناسي اسلو جايزه اول خود را به اين داستان "درويشيان" داد .

علاوه بر اين تا كنون داستان‌هاي متعددي از "علي‌اشرف درويشيان"‌, در مجموعه‌هاي جداگانه به زبان‌هاي انگليسي , آلماني، فرانسوي , سوئدي , بروسي , تركي , عربي و كردي چاپ شده‌اند. البته رمان "سلول 18 " درويشيان به زبان تركي ترجمه شد .

مجموعه داستاني از "علي اشرف درويشيان" با عنوان "داستان‌هاي تازه داغ" 2 سال است كه در پشت درهاي بسته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مانده است كه با وجود صادر نشدن مجوز براي اين كتاب، "درويشيان" مجبور شد كه آن را توسط نشر "گردون" در آلمان چاپ كند، اين در حالي است كه اين كتاب هنوز در ايران هنوز هم مجوز نگرفته است .

لازم به ذكر است , رمان " هميشه مادر " و مجموعه داستان "قصه آن سال ها" كه چاپ اول آن سال پيش توسط نشر "چشمه" منتشر شد از جمله كتاب‌هاي "درويشيان" هستند كه در انتظار مجوز هستند . البته "درويشيان" كتاب ديگري با نام "عقايد و رسوم مردم كرمانشاه" را به نشر اشاره سپرده است كه اگر مجوز بگيرد به زودي منتشر خواهد شد .

"علي اشرف درويشيان"، يكي از وزنه‌هاي ادبيات داستاني كشورمان است كه تا كنون آثار ارزنده‌اي چون رمان 4 جلدي "سال هاي ابري" و رمان "سلول 18 "و مجموعه داستان‌هايي از اين ولايت , آشبوران , فصل نان همراه آهنگ‌هاي بابام و درشتي را منتشر كرده است. "درويشيان" علاوه بر رمان و داستان كوتاه، كتاب‌هاي پژوهش متعددي به همراه داستان‌هاي زيبايي براي كودكان و نوجوانان چاپ كرده است .


 

 

مختار شكري‌پور:

گزيده اي از شعر شاعران معاصر كرد با عنوان پيشگامان شعر معاصر كرد منتشر مي شود

تهران- خبرگزاري كار ايران


گزيده‌اي از شعر شاعران معاصر كرد با عنوان پيشگامان شعر معاصر كرد ترجمه "مختار شكري‌پور" و "فرياد شيري" توسط انتشارات "مرواريد" روانه بازار كتاب مي‌شود .

"مختار شكري‌پور" در گفت و گو با خبرنگار گروه فرهنگ و انديشه ايلنا, گفت‌: مجموعه پيشگامان شعر معاصر كرد شامل شعرهايي از شاعران معاصر كرد از جمله " شيركوه بي‌كس "، "عبدالله پشيو" , "لطيف هلمت" , "رفيق صابر" , "فرهاد پيربال" , "جلال ملكشاه" , "سواره ايلخاني زاده" , "فرهاد شاكلي" و "كژال احمد" است كه در حال حاضر بخشي از كار را به انجام رسانده‌ايم و فكر مي‌كنيم اين كتاب در حدود 400 صفحه بشود، ولي با توجه به اينكه ناشر سرمايه‌گذار اين مجموعه است تعداد صفحات آن بستگي به ناشر دارد .

وي تصريح كرد : با توجه به اينكه شاعران در فضايي آميخته از دلهره و خشونت و شورش زيسته‌اند و فضاهاي سهمناك را تجربه كرده‌اند‌, و عواطف انساني شان به كرات خدشه دار شده است، در همين گير و دارها است كه شعر اين شاعران سمت و سويي اجتماعي پيدا مي‌كند، اما با اين همه شعر شاعران كرد هيچ‌وقت از عشق و عاطفه خالي نبوده است .

اين پژوهشگر و روزنامه‌نگار يادآور شد: زندگي كردن در اين فضاها, عشق و عواطف انساني اين شاعران را تشديد كرده است. در واقع در همين فضاها است كه عواطف انساني به جوشش مي‌آيند و شعر آغاز مي‌شود. شايد اين‌گونه است كه در شعر كردي همواره عشق با آزادي و عدالت و زندگي در هم آميخته است و در برخي از موارد اين عشق, رنگي سياسي و آرماني به خود گرفته است .

شكري‌پور در پايان گفت‌: "شيركوه بي‌كس" و "عبدالله پشيو" از نمونه‌هاي بارز و قدرتمند شعر مقاومت پايداري در جهان هستند كه مضامين صلح‌آميز شعر بيشتر شاعران كرد به ويژه در شعر "لطيف هلمت" متجلي شده است. شاعران كرد به گونه‌اي با ابهام از طبيعت پيرامون، اشياء و طبيعت پيرامون شان به كشف‌هاي بسياري رسيده اند كه حاصلش شعرهاي بسيار مكاشفه‌گرا است و كشف‌هاي جديدي در شعرهاي آنها اتفاق مي‌افتد .


 

 

اسدالله امرايي گزيده‌ي 25 سال داستان كوتاه آمريكا را منتشر مي‌كند

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران


اسدالله امرايي ترجمه‌ي منتخب 25 سال داستان كوتاه آمريكا را منتشر مي‌كند.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، به گفته‌ي اين مترجم، هر سال مجموعه‌اي با عنوان «بهترين داستان‌هاي كوتاه سال» در آمريكا منتشر مي‌شود‌ كه او 25 داستان را كه در 25 سال گذشته در اين مجموعه‌ها منتشر شده‌اند، گزينش و ترجمه كرده و در كتاب «پرده‌ي نقريي» عرضه خواهد كرد.

در اين مجموعه كه از سوي انتشارات مرواريد به چاپ مي‌رسد، آثاري از جويس كارول اوتس، توبياس وولف، ريموند كارور و جان‌ آپدايك ارايه شده‌اند.

همچنين «عطر پنهان در باد» - جلد دوم مجموعه‌ي داستان‌هاي زنان درباره‌ي زنان - با ترجمه‌ي امرايي مجوز نشر گرفته و همين ماه از سوي انتشارات نقش و نگار منتشر مي‌شود.

«دليله» - جلد اول اين مجموعه - به زودي به چاپ دوم مي‌رسد و ترجمه‌ي جلد سوم آن با نام «بين ما رازي هست» نيز در حال انجام است.

جلد پنجم «20 نويسنده، 60 داستان» هم كه چند ماهي منتظر گرفتن مجوز نشر بود، مجوز گرفته و با عنوان «چشمان شفاف در شهر نقره‌يي» منتشر خواهد شد.

«سوگواره‌اي بر آبي دريا»، «پسري مرده بر آستانه‌ي پنجره‌ات»، «زني از نيويورك» و «ويولون‌زن يك‌دست» از اين مجموعه پيش‌تر منتشر شده‌اند.

«چشمان شرمگين» طاهر بن جلون با ترجمه‌ي امرايي به چاپ دوم رسيده و «راه‌هاي ميان‌بر» و «هر وقت كارم داشتي» ريموند كارور هم به ترتيب به چاپ‌هاي دوم و سوم مي‌رسند.


 


نخستين کنگره‌ي شعر مرصاد در کرمانشاه برگزار كارش را آغاز كرد

خبرگزاري دانشجويان ايران - كرمانشاه


نخستين کنگره شعر منطقه مرصاد با حضور فرمانده ارشد ارتش در غرب کشور، مدير کل بنياد حفظ آثار و نشر ارزش‌هاي دفاع مقدس كرمانشاه، مسؤولان استان و جمعي از شاعران در مجتمع شهيد آويني کرمانشاه آغاز به كار كرد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در کرمانشاه، در اين مراسم سردار عبدالله ويسي - مدير کل بنياد حفظ آثار و نشر ارزش‌هاي دفاع مقدس كرمانشاه - با بيان اين مطلب که حماسه مرصاد جاودانه است، اما با بيان آن از زبان هنر مي‌توان آن را به نسل‌هاي آينده انتقال داد، گفت: ايثار رزمندگان جان بر کف کشور در عمليات غرورآفرين مرصاد جلوه بسيار زيبايي از ارزش‌هاي دفاع مقدس بود که براي هميشه در ذهن همه ايرانيان و جهانيان ماندگار خواهد ماند.

وي در ادامه با اشاره به اين‌که اين کنگره شعر دفاع مقدس با هدف بيان رشادت‌هاي اين عمليات فراموش‌نشدني از دريچه هنر برگزار شده است، گفت: اميدواريم هرساله با برگزاري اين کنگره به صورت منطقه‌يي و کشوري بتوانيم با گردآوري شعرهاي شاعران برجسته درباره اين حماسه بزرگ، به ماندگاري آن براي انتقال به آيندگان کمک کنيم.

سردار ويسي در ادامه با اشاره به اين‌که در استان کرمانشاه حماسه‌هاي بزرگي خلق شده است، گفت: مرصاد يکي از عمليات‌هاي به‌يادماندني همه مردم استان در دفاع از کشور بود.

او همچنين به حماسه عظيم حزب‌الله لبنان در روزهاي گذشته در مقابل اسراييل اشاره کرد و گفت: با توجه به اين‌که اسراييل چهارمين ارتش مجهز دنيا را دارد، اما جوانان حزب‌الله در اين مدت به خوبي نشان دادند که چگونه وجهه اسراييل را در جهان شکسته‌اند.

وي ادامه داد: حادثه لبنان همان مرصادي است که در ايران اتفاق افتاد و امروز شاعران و هنرمندان ايران نيز در وصف اين ايثارها بايد به زيبايي به خلق آثار بپردازند.

او در پايان خاطرنشان کرد: با گردآوري شعرهاي اين کنگره، آن را به يادگاري براي نسل‌هاي آينده کشور تبديل خواهيم کرد.

كنگره شعر مرصاد عصر امروز با انتخاب نفرات برتر شرکت‌کننده در اين کنگره به کار خود پايان مي‌دهد.


 


در حمايت از مقاومت مردم لبنان،

مراسم شب شعر مقاومت در نخجوان برگزار شد

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران


شب شعر مقاوت در نخجوان برگزار شد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در آسياي ميانه، اين مراسم به همت نمايندگي فرهنگي سركنسولگري جمهوري اسلامي ايران در نخجوان، و با حضور اعضاي مجمع‌الشعراي اهل بيت (ع) و علاقه‌مندان مقاوت اسلامي لبنان در محل سالن اجتماعات سركنسولگري ايران برگزار شد. طبق اعلام، مراسم به منظور حمايت از مقاومت مردم مسلمان و غيور لبنان و نشان دادن ددمنشي‌هاي رژيم غاصب و متجاوز صهيونيستي برپا شد.

در اين مراسم، فارسي - مسؤول رايزني فرهنگي ايران در نخجوان - در سخناني اظهار داشت: برپايي اين مجلس ادبي حمايت از مردم مسلمان لبنان و محكوم كردن جنايات رژيم غاصب و حاميان آن بويژه آمريكاست.

وي محكوم كردن حركت وقيحانه روزنامه‌نگاران و كاريكاتوريست دانماركي و عكس‌العمل نويسندگان و شاعران نخجواني و اعتراض‌هاي اهل قلم را در نوشته‌ها و سروده‌هايشان يادآوري كرد و گفت: اين‌بار نيز اصحاب ادب همبستگي و اتحاد خود را با برادران مسلمان لبناني اعلام كرده‌اند و اقدامات صهيونيست‌ها را در به خاك و خون كشيدن مسلمانان با زبان شعر محكوم كرده‌اند كه جاي تقدير و تشكر دارد.

سپس زارع - سركنسول ايران در نخجوان - گفت: قطعا شما مردم آذربايجان معناي تجاوز و اشغال را بهتر از هر كسي درك مي‌كنيد، چرا كه سرزمين‌هاي خودتان در گذشته مورد اشغال و تجاوز قرار گرفته است. ما هر روز در گوشه‌اي از جهان شاهديم كه سرزمين‌هاي مسلمانان اشغال مي‌شود و مورد تجاوز قرار مي گيرد، يك روز به بهانه مبارزه با تروريست، يك روز به بهانه دفاع از حقوق بشر و روزي در دفاع از دموكراسي افغانستان و عراق. امروز فلسطين مورد بي‌رحمانه‌ترين فجايع بشري قرار مي‌گيرد و ما شاهديم كه همان مدعيان دفاع از حقوق بشر و آزادي و دموكراسي چگونه با ناديده انگاشتن كم‌ترين حقوق انساني به وحشيانه‌ترين شكلي به كشتار مردم مظلوم و كودكان و زنان لبناني اقدام مي‌كنند. مراكز مسكوني و زيرساخت‌هاي لبنان را مورد حمله قرار مي‌دهند و با شعار حقوق بشر و دموكراسي با موشك‌هاي اهدايي آمريكا مردم بي‌پناه را به خاك و خون مي‌كشند.

زارع خاطرنشان کرد: شعر كه برآمده از احساسات و عواطف بشري است، به زيبايي و به بهترين شكل ممكن حقايق را با كنايه و ايهام و صنايع ادبي بيان مي‌كند. همان‌طور كه در گذشته شاهد بوده‌ايم، اكنون نيز شما اهل ادب با استفاده از قلم و احساسات خويش اين حركات را محكوم، و از برادران مسلمان خويش در لبنان حمايت مي‌كنيد.

در ادامه مراسم هفت نفر از اعضاي مجمع‌الشعراي اهل بيت (ع) نخجوان با سرودن شعرهايي در رثاي كودكان و بي‌پناهان لبناني و حمايت از مقاومت مردم لبنان و حزب‌الله، از سكوت مجامع جهاني و برخي از كشورهاي اسلامي و عربي انتقاد كردند و ريشه تمام اين حوادث و كشتار مردم بي‌گناه را در كاخ سفيد دانستند و شخص بوش را مسبب و حامي اصلي جنايات سران صهيونيست معرفي كردند.


 


/در آستانه‌ي سالروز درگذشت شاعر خط‌ها و كلمه‌ها/

پرويز شاپور حجم زيادي طرح و كاريكلماتور منتشرنشده دارد

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران


پرويز شاپور حجم زيادي طرح و كاريكلماتور منتشرنشده دارد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، به گفته‌ي عمران صلاحي، شاپور پيش از معروف شدن نوشته‌هايش به كاريكلماتور، جمله‌هاي كوتاه بسياري را در همين سبك در روزنامه و ماهنامه‌ي "توفيق" منتشر كرده كه به‌صورت كتاب منتشر نشده‌اند.

اين شاعر طنزپرداز با بيان اين‌كه بخشي از طرح‌هاي منتشرنشده‌ي شاپور هم پيش اوست، ابراز اميدواري كرد، طرح‌هاي او به همراه نوشته‌هاي يادشده منتشر شوند كه همراه بودن‌شان با هم جذاب‌تر خواهد بود.

"قلبم را با قلبت ميزان مي‌كنم" شاپور كه در سال 84 منتشر شد، اخيرا ازسوي انتشارات مرواريد به چاپ دوم رسيده است. كتاب، به‌جز فصل "پرويز شاپور به روايت تصوير"، هشت كتاب مختلف شاپور را شامل مي‌شود: مجموعه‌ي نوشته‌ها و طرح‌هاي طنز، گردشي كوتاه با پرويز شاپور، با گردباد مي‌رقصم، همه به ملاقات آينه مي‌رويم، كاريكلماتور، به نگاهم خوش آمدي و پايين آمدن درخت از گربه.

همچنين كتاب "پايين آمدن درخت از گربه" و "اولين تپش‌هاي عاشقانه‌ي قلبم" (نامه‌هاي پرويز شاپور و فروغ فرخزاد با گردآوري عمران صلاحي و كاميار شاپور) نيز ازسوي انتشارات يادشده به چاپ‌هاي دوم و پنجم رسيده‌اند.

پرويز شاپور - شاعر و طنزپرداز - پنجم خردادماه 1302 متولد شد و پس از حدود 76 سال زندگي، 15 مردادماه سال 1378 ديده از جهان فروبست. شاپور مبدع گونه‌ي جديدي با عنوان كاريكلماتور بود و اولين كتاب كاريكلماتورش را بيژن اسدي‌پور منتشر كرد. كاريكلماتورهاي او ابتدا در مطبوعات منتشر شدند و سپس رواج يافتند. "كاريكلماتور" (در شش جلد) و "فانتزي سنجاق‌قفلي و تفريح‌نامه" از آثار به‌جامانده از او هستند. گفته مي‌شود واژه‌ي كاريكلماتور را براي نخستين‌بار، احمد شاملو به كارهاي شاپور اطلاق كرده است. سنجاق‌قفلي، موش، گربه و ماهي در كاريكلماتورها و طرح‌هاي بسيار ساده‌ي او جايگاه ويژه‌اي دارند.

سيدحسن حسيني در دفتر يادبود ختم شاپور نوشته: «پرويز شاپور يك نسل كامل، موجزنويسي، نكته‌يابي و ظريف‌انديشي را تعليم داد. بي سروصدا زيست و بي سروصدا رفت، اما از آن تنها صداهاست كه مي‌ماند.»


 


ميهن بهرامي به نگارش داستان بلند "سياه‌كشيم" مشغول است

«هر كس قصه‌ي بلندي نوشته، اسمش را رمان گذاشته است»

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران


ميهن بهرامي به نگارش داستان بلند "سياه‌كشيم" مشغول است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، به گفته‌ي نويسنده، اين داستان كه نام آن، اسم مكاني در شمال كشور است، تحليل شخصيت انسان‌ها در دوره‌هاي مختلف زندگي است.

او البته با اشاره به حجم زياد اين داستان بلند، آن را رمان ندانست و گفت: به گمان من رمان حساسيت و شرايط زيادي دارد؛ در عصر ما رمان‌هاي خيلي كمي بوده، ولي هر كس قصه‌ي بلندي نوشته، اسمش را رمان گذاشته است.

به اعتقاد وي، رمان شرايط تحليلي و فلسفي خاصي دارد.

بهرامي كه پيش از اين مجموعه‌هاي داستان "هفت شاخه‌ي سرخ" ، "حيوان" و "باغ غم" را منتشر كرده، همچنين نگارش مجموعه‌اي را در نگاه به ادبيات ايران با فرخنده آقايي در حال انجام دارد. اين كتاب كه گفت‌وگوي اين دو داستان‌نويس است، به بررسي ادبيات ايران مي‌پردازد.

فعاليت عمده‌ي ميهن بهرامي در طول 35 سال فعاليتش، بيش‌تر نقد فيلم و تئاتر و همچنين علاوه بر داستان، نگارش فيلمنامه بوده است.


 


دومين جايزه‌ي "قيصر امين‌پور" در كنگره‌ي شعر دفاع مقدس ‌اهدا مي‌شود

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران


دومين جايزه "قيصر امين‌پور" در پانزدهمين دوره از كنگره سراسري شعر دفاع مقدس اهدا مي‌شود.

در چهاردهمين دوره كنگره كه به دبيري عليرضا قزوه در كرمانشاه برگزار شد، مراسم تقدير از اين شاعر به همراه كيومرث عباسي (قصري) و محمدجواد محبت ترتيب يافته بود كه امين‌پور خود در مراسم حضور نيافت و هديه‌اش به پنج نفر از شاعران جوان اختصاص يافت.

به گزارش گروه دريافت خبر خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، به برگزيدگان دومين دوره از اين جايزه، لوح‌هايي با امضاي دكتر امين‌پور اهدا خواهد شد.

پانزدهمين كنگره‌ي سراسري شعر دفاع مقدس روزهاي 26 تا 29 شهريور ماه در اروميه برگزار مي‌شود.


 


شمع و شعر و مشروطه

«ياد آر، ز شمع مرده ياد آر»


يك قرن از پيروزى انقلاب مشروطيت ايران مى‌گذرد. يا بهتر بگوييم يك قرن از پيروزى انقلابى مى‌گذرد كه به شكست انجاميد و هنوز هم شعارهايش تحقق نيافته است. بخش بزرگى از رهبران و روشنگران مشروطيت را نويسندگان وشاعران و روزنامه‌نگاران تشكيل مى‌دادند.

و شايد حتا براى بسيارى از مردم نام‌هايى مانند فرخى يزدى، ميرزاده عشقى، عارف قزوينى، دهخدا و ميرزا جهانگير خان صوراسرافيل بيشتر تداعى‌گر مفهومى به نام «مشروطيت» باشد تا نفس انقلاب مشروطيت و خواستهاى مشروطه‌خواهان، كه چيزى نبود مگر استقرار حاكميت مردم، برچيدن بساط استبداد و پاسخگو بودن قدرت در مقابل ملت.

اما انقلاب مشروطيت به شكست انجاميد و چنين است كه اين خواستها هنوز هم در صدر خواستهاى آزاديخواهان و تجددطلبان ايرانى قرار دارند. نويسندگان و روزنامه‌نگاران معدود آن دوران، براى آنكه مقاله‌هايشان در «صوراسرافيل» نخستين روزنامه مستقل دوران مشروطيت منتشر شود، شبانه در زير نور «شمع» مطالب‌شان را مى‌نوشتند. يكى از اين معدود نويسندگان على‌اكبر دهخدا بود كه سرمقاله‌هايش را در مورد حوادث روز شبانه و اينچنين مى‌نوشت.

و شايد خاطره همين شعله رقصان شمع بود كه پس از به دار آويخته شدن ميرزا جهانگير خان شيرازى معروف به «صوراسرافيل»، دهخدا را واداشت تا در خاطره دوست بسرايد: «ياد آر، ز شمع مرده ياد آر».

بسيارى، به دار آويختن ميرزا جهانگير خان صوراسرافيل به دستور محمدعلى شاه را، آغاز استبداد مى‌دانند. محمدعلى شاه فرمان به امضا رسيده مشروطيت توسط پدرش مظفرالدين شاه را پاره كرد و با اعلام اينكه سلطنت موهبتى الهى‌ست، مجلس را به توپ بست و نخستين قربانيانش را هم از ميان روزنامه‌نگاران برگزيد. با فرياد محمدعلى شاه كه «بكشيد اين پدرسوخته‌ها را»، ميرزا جهانگير خان صوراسرافيل در حالى كه نيزه‌اى شكمش را دريده بود، در باغشاه به دار آويخته شد.

وقتى به دفتر روزنامه يعنى منزل ميرزا جهانگير خان هجوم بردند و او را به قتلگاه كشاندند، دهخدا در محل نبود. ميرزا جهانگير خان به هر زحمتى كه بود براى همكارش دهخدا پيغام فرستاد تا پنهان شود. و چنين بود كه دهخدا از مرگ رست و ماند، تا از «شمع مرده» ياد كند.

دهخدا مى‌نويسد، در زمان تبعيد، يعنى مدتى پس از اعدام ميرزا جهانگير خان، شبى او را در همان جامه‌ى هميشگى سپيدش به خواب مى‌بيند. «صوراسرافيل» در خواب به دهخدا مى‌گويد: ”چرا نگفتى، او جوان افتاد“. و اين همان چيزى بود كه باعث شد تا جمله معروف دهخدا، بلافاصله در خواب، در ذهنش نقش ببندد.

اى مرغ سحر چو اين شب تار

بگذشت ز سر سياه‌كارى

وز نفخه روح‌بخش اسحار

رفت از سر خفتگان خمارى

بگشود گره ز زلف زرتار

محبوبه نيلگون عمارى

يزدان به كمال شد نمودار

واهريمن زشت‌خو حصارى

يادر آر، ز شمع مرده ياد آر!

دهخدا مانند بسيارى شاعران ديگر از استعاره «شمع» براى ياد دوست استفاده نمى‌كند، بلكه اين استعاره‌ى «شمع» است كه خود به سراغ شاعر مى‌آيد. موريس بلانشو فيلسوف فرانسوى در كتاب درخشانش «شعله شمع» مى‌نويسد: «شعله براى آدم تنها، خودْ يك دنياست». «شب‌زنده‌دار، در برابر شعله شمع‌اش ديگر نمى‌خوابد، و به زندگى و مرگ مى‌انديشد. شعله، ناپايدار و لرزان، اما پردل است. اين روشنايى به فوتى و دمى مى‌ميرد و به جرقه‌اى دوباره جان مى‌گيرد. شعله ولادتى آسان و مرگى آسان دارد».

و شايد به اين تعبير «شمع» بهترين نماد هستى انسانى باشد كه آسان مى‌آيد و به سادگى مى‌رود.

در آستانه صدمين سالروز پيروزى جنبش مشروطيت نيز، «شمع»ى ديگر در ايران خاموش شد. چند روز پيش اكبر محمدى دانشجوى زندانى، در زندان اوين در گذشت. هم‌بندى‌هاى او اعلام كردند كه به ياد دوست از دست رفته خود، و طبق خواست خودش براى او عزادارى نخواهند كرد و در گراميداشت‌اش تنها «شمع»ى را خواهند افروخت.

بهنام باوندپور


 


قصه مقاومت (شعری برای مردم لبنان)

عليرضا آستانه


برای لبنان و این اعراب نفتی خوش غیرت

سالهاي بعد...

مادری عرب

در کنارگاهواره کودکی نشسته بود

قصه می سرود

لحن مادرانه اش

خواب از چشم کودکش رماند...

...اه کودکم!

زخمه میزنم به تار صوتی جهان ...

گوش کن که شب گذشته است...روز می دمد

سا لهای سال

سرزمین بی سر و زمین ما

آفتاب کهنه ای نداشت

یا که پرچمی...

تک ستاره ای برای کودکان به آسمان نبود

در میان سینه ها ... قلب های مادران به خون نشسته بود

ماه کوچه ها به سنگ فتنه ای شکسته بود

جامه برادرت پاره پاره بود...

داد از گلوی برادرت

سرزمین ما به طعم سیم خاردار

لقمه می جوید

دزد نابکاره ای به کار بود...

روی سینه اش ستاره ای

روی دوش ارتش عرب جنازه ای...

ـ آه بوی نفت...

سوی بی فروغ شعله چراغ را

به باد داد

غیرت هزار ماهی به خاک

در میان خنده های شاه مضحک حجاز

ز یاد رفت...

شیخ پیر مصر گزافه گفت...

غیرت عرب کجاست؟

خواب مفتیان گوژپشت پیر در حجاز ...

خلوت شیوخ نفتی خلیج فارس ...

خفتن پرندگان نر به روی تخم ...

دیدن آخرین مد لباس ...

عیش و دمدمه ...

شام تا به صبح ... صبح تا به شام...

نامه های عاشقی شاهزادگان برای هم...

آرزوی مفتی حجاز

در تملک دختران آتشین بدن

به مصر...

ـ اه کودکم

از همان زمان... ما درون گور خفته ایم

از همان زمان

حاجبان غیرت عرب

خیمه ای سیاه روی سقف آسمان ما کشیده اند

آه کودکم

بی شمار مردمان صدایشان

ـ در میان وز وز عبور نفت ـ

مرده است

حال قصه ای دگر...

قصه ای که بوی نفت نمی دهد

بعد از اين بخواب ...

مادرت... مرد می شود ز گفتنش ...

راستش ... گمان نکن که قصه است ...

بغض های من در میان حرف حرف آن نشسته است ...

در شبی چنین ...

پرچم غرور

از میان خاک های نم گرفته سرزمین اشک

جوانه زد...

شعله ای به سوی آسمان کشید

آذری میان سینه ها نشست

روز بر تمام سرزمین چکید

باورت نمی شود...

از صدای قلب های سرخ مادران

زنده شد برادرت... ز خون هرشهید ...

آه کودکم ... مادرت چه دید...

دزد شب گریخت

دزد شب زشک مادران گریخت ...

حال... كودكم...

از درخت سيب پرچم ات

ميوه اي بچين...


 

 

IranPoetry.com//©2004-2008 • All Rights Reserved
بازنشر اينترنتي مطالب اين سايت با ذکر
آدرس دقيق بلامانع است